Mục Lục
Trước hết, bạn cần biết rằng tỷ lệ nở của tổ yến còn được gọi là đầu nở của tổ yến.
Tỷ lệ nở của tổ yến, hay đầu nở, là sự so sánh giữa trọng lượng tổ yến sau khi được ngâm và nở hoàn toàn với trọng lượng tổ yến khô ban đầu.
Rất nhiều trang web về kiến thức yến sào đang truyền tải thông tin sai lệch, khiến nhiều người yêu thích tổ yến tính toán sai tỷ lệ nở. Tỷ lệ nở tổ yến là một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá chất lượng tổ yến, và điều này thường khiến các nhà cung cấp yến chính gốc bị hiểu nhầm.
Trọng lượng tổ yến sau khi nở ÷ trọng lượng tổ yến khô ban đầu = tỷ lệ nở của tổ yến / hệ số nở
(i) Đầu tiên, đảm bảo rằng tổ yến được làm khô hoàn toàn (khô đủ = đủ khô).
Tổ yến khô có đặc điểm là dễ vỡ và phát ra tiếng "rốp rốp" khi bóp nhẹ.
(ii) Tiến hành bước ngâm tổ yến khô đã được làm khô hoàn toàn (ngâm trước khi bắt đầu với 7 gram).
(iii) Sau khi hoàn thành bước ngâm tổ yến, đổ nước ra và để tổ yến ráo nước.
(iv) Sau khi tổ yến đã ráo nước, đặt lên cân để đo trọng lượng (trọng lượng sau khi nở là 71 gram).
Tỷ lệ nở của tổ yến sau khi ngâm là 71 gram ÷ tổ yến trước khi ngâm là 7 gram = 10,14 lần tỷ lệ nở tổ yến.
(71 gram ÷ 7 gram = 10,14 lần)
Xin lưu ý rằng tỷ lệ nở của tổ yến và đầu nở chỉ đề cập đến sự khác biệt về trọng lượng trước và sau khi ngâm, chứ không phải là sự thay đổi về kích thước mà mắt thường có thể thấy.
Lưu ý! 90% những người mới yêu thích tổ yến không biết rằng trước khi kiểm tra tỷ lệ nở của tổ yến, tổ yến cần phải được làm khô!
Do nhiều người mua tổ yến qua hình thức chuyển phát,
Trên thị trường, nhiều nhà cung cấp tổ yến hoặc nhà máy chế biến yến sào thường phun nước lên tổ yến để ngăn tổ yến bị vỡ trong quá trình vận chuyển.
Điều này là vì khi tổ yến tiếp xúc với nước, nó sẽ trở nên mềm và có độ đàn hồi, giúp tổ yến không dễ bị vỡ khi vận chuyển.
Vì vậy, hầu hết mọi người khi nhận tổ yến đều thấy yến còn ướt. Nếu bạn tiến hành kiểm tra tỷ lệ nở của tổ yến khi tổ yến còn ướt, kết quả chắc chắn sẽ rất thấp!
Tôi sẽ tính thử cho bạn xem:
Tổ yến khi nhận được có độ ẩm = 8 gram (trọng lượng thực chỉ có 6 gram)
Tổ yến sau khi ngâm nở = 54 gram
Tỷ lệ nở của tổ yến có độ ẩm:
54 gram ÷ 8 gram = 6,75 lần
Tỷ lệ nở của tổ yến khi đã làm khô hoàn toàn:
54 gram ÷ 6 gram = 9 lần
Thí nghiệm nhỏ này cho thấy, trước khi kiểm tra tỷ lệ nở của tổ yến, bạn cần phải làm khô tổ yến hoàn toàn để có được tỷ lệ nở chính xác nhất!
Tổ yến có hàm lượng nước cao sẽ có tỷ lệ nở rất thấp, vì "nước" trong tổ yến không thể nở ra như tổ yến thật.
(Trong hình, tỷ lệ nở được minh họa là 38 ÷ 5 = 7,6 lần)
Tỷ lệ nở của tổ yến hoàn toàn tự nhiên và làm thủ công thường rơi vào khoảng 6-8 lần, nhưng cũng có một số ít tổ yến có thể đạt tỷ lệ nở trên 10 lần.
Thông thường, tổ yến có thân dày sẽ có tỷ lệ nở trên 10 lần.
Tuy nhiên, có hai loại tổ yến với tỷ lệ nở đặc biệt khác biệt, hãy xem tiếp để biết thêm.
Tỷ lệ nở của tổ yến được chế biến bằng kỹ thuật nhặt lông khô thường sẽ cao hơn so với các phương pháp nhặt lông ướt và nhặt lông bán khô.
Do trong quá trình nhặt lông, kỹ thuật nhặt lông ướt và bán khô tiếp xúc với nước nhiều hơn, nên tỷ lệ nở của tổ yến sẽ thấp hơn so với phương pháp nhặt lông khô. Tuy nhiên, tỷ lệ nở vẫn sẽ nằm trong khoảng 6-10 lần.
Thỉnh thoảng, cũng có một số tổ yến được chế biến bằng kỹ thuật nhặt lông ướt và bán khô có tỷ lệ nở cao hơn so với tổ yến nhặt lông khô. Tuy nhiên, tổ yến được chế biến bằng cả ba phương pháp này về cơ bản đều có giá trị dinh dưỡng giống nhau.
Đây cũng là lý do tại sao tôi thường nói rằng tỷ lệ nở của tổ yến và quy trình chế biến yến không ảnh hưởng đến chất lượng tổ yến. Miễn là tổ yến được nhặt lông thủ công, thì đó luôn là tổ yến chất lượng!
Tổ yến có tỷ lệ nở đặc biệt thường là yến góc và yến vỡ.
Yến góc là sản phẩm có tỷ lệ nở cao nhất trong tất cả các loại tổ yến.
Vì yến góc là phần đầu tiên mà chim yến nhả ra khi xây tổ, giống như khi con người xây nhà sẽ bắt đầu bằng việc dựng các cột trụ.
Do đó, yến góc là phần đặc nhất và dày nhất, vì vậy tỷ lệ nở của nó cũng cao nhất, thường có thể đạt được tỷ lệ nở trên 10 lần.
Tổ yến chính thống, nguyên chất sau khi ngâm sẽ nở to và nặng hơn, vì vậy tổ yến thường bị người ta hiểu nhầm rằng tỷ lệ nở càng cao thì chất lượng càng tốt.
Thực tế, tỷ lệ nở chỉ là một yếu tố để đánh giá tổ yến, nhưng không thể dùng tỷ lệ nở để quyết định chất lượng của tổ yến.
Chất lượng tổ yến thực sự cần phải được đánh giá qua các yếu tố như quy trình chế biến, nguyên liệu, cách ngâm, cách hầm, hương vị, độ ẩm và nhiều yếu tố khác.
Vì nhiều người cho rằng tỷ lệ nở càng cao thì càng tốt, nên một số thương nhân kém uy tín đã sử dụng chất hóa học (như baking soda, gelatin, và chất kết dính cá) để tăng tỷ lệ nở của tổ yến.
Cách làm này có thể khiến yến giả nở ra với tỷ lệ nở rất cao, thậm chí vượt quá 10 lần, nhưng điều này hoàn toàn vô nghĩa, vì tổ yến đã không còn là tổ yến tự nhiên nữa.
Nếu bạn muốn biết cách phân biệt yến thật và giả hoặc đánh giá chất lượng tổ yến, bạn có thể sử dụng hai phương pháp sau: hương vị của tổ yến sau khi nở và hình dạng của tổ yến sau khi nở.
Thông thường, bạn nên ngâm tổ yến từ 3-4 giờ để đạt hiệu quả tốt nhất. Nếu thời gian ngâm quá ngắn, tỷ lệ nở của tổ yến sẽ bị giảm.
Thời gian ngâm không đủ sẽ khiến tổ yến khó chín khi hầm, và khi ăn sẽ có cảm giác hơi cứng.
Như đã đề cập ở trên, tôi xin nhắc lại rằng bạn phải làm khô tổ yến trước khi tiến hành ngâm. Nếu tổ yến có hàm lượng nước cao, tỷ lệ nở của tổ yến sẽ thấp hơn!
Tôi lại phải nhắc đến sản phẩm yến góc mà tôi đã nói trước đó, vì yến góc rất đặc và dày, nên thời gian ngâm cần dài nhất trong tất cả các loại tổ yến, thường là từ 5-6 giờ là tốt nhất.
Nếu thời gian ngâm yến góc không đủ, một số phần của yến góc sẽ không được nở hoàn toàn, khiến tỷ lệ nở của tổ yến trở nên rất thấp.
Ngâm tổ yến với nước tinh khiết
Tốt nhất, khi ngâm tổ yến, bạn nên sử dụng nước tinh khiết, nước đun sôi để nguội, hoặc nước cất.
Nước máy, vì để diệt khuẩn, trong quá trình xử lý thường sẽ còn dư lại khí amoniac, chất này không chỉ làm mất đi giá trị dinh dưỡng của tổ yến mà còn khiến tỷ lệ nở của tổ yến giảm.
Nước khoáng chứa nhiều khoáng chất và tạp chất, cũng giống như nước máy, là nước cứng. Nếu nước có độ cứng cao, thời gian ngâm sẽ kéo dài hơn. Nếu bạn ngâm yến theo thời gian dành cho nước có chất lượng thông thường, tổ yến sẽ khó nở hoàn toàn, dẫn đến tỷ lệ nở thấp.
Thời gian ngâm tổ yến sẽ khác nhau giữa mùa đông và mùa hè, thậm chí sự khác biệt có thể rất lớn!
Vào mùa hè, nhiệt độ cao sẽ thuận lợi cho việc ngâm tổ yến, thậm chí có thể làm giảm thời gian ngâm.
Vào mùa đông, vì thời tiết lạnh, nước ngâm dễ bị nguội đi, khiến tổ yến rất khó nở, vì vậy tỷ lệ nở cũng sẽ giảm.
Yến sào giả thường được làm từ các vật liệu như miến, nấm tuyết, da heo, thạch agar, và những vật liệu này thường không thể nở ra như tổ yến. Nếu có nở, tỷ lệ nở cũng rất thấp.
Một phương pháp phổ biến là thêm những vật liệu trên vào tổ yến, khiến khi tổ yến được ngâm, các vật liệu này không thể nở ra, dẫn đến tỷ lệ nở của tổ yến giảm rất thấp.
Như đã đề cập, yến vụn có tỷ lệ nở thấp nhất trong tất cả các sản phẩm tổ yến. Tuy nhiên, một số sản phẩm tổ yến có phương pháp "bù vỡ", phổ biến nhất là bù vào phần đế tổ yến.
Vì tỷ lệ nở của yến vụn thấp, nên sẽ kéo giảm tỷ lệ nở chung của toàn bộ sản phẩm tổ yến.
Lưu ý:
Việc bù vỡ không phải là điều đáng sợ, vì nó vẫn là một phần của tổ yến. Chỉ cần trong quá trình nhặt lông, tổ yến bị vỡ sẽ được tách ra và làm sạch, sau đó khi tổ yến còn ướt, những phần vỡ sẽ được định hình lại.
(Quá trình này hoàn toàn có thể thực hiện thủ công, không cần quét keo hay dùng keo dính.)
Điều đáng lo nhất là khi bù vụn quá nhiều hoặc yến vụn bị các thương nhân kém uy tín bán như tổ yến nguyên vẹn chưa qua bù vụn! Vì tổ yến bù vụn thường có giá thấp hơn, nên dễ bị bán với giá rẻ.
Ngành yến sào rất phức tạp, tôi chỉ có thể cố gắng truyền đạt những thực tế mà tôi chứng kiến hàng ngày qua các bài viết và hình ảnh. Hy vọng rằng sau khi đọc xong, bạn sẽ không còn bị những thương nhân kém uy tín lừa đảo về tỷ lệ nở của tổ yến nữa!
Doanh nghiệp tiên phong trong việc nuôi và cung cấp yến sào chất lượng cao, cam kết mang đến sức khỏe và sự thịnh vượng cho mọi nhà.
